Langdurig zieken terug aan het werk
De regering zet in op de wedertewerkstelling en begeleiding naar een aangepaste betrekking van langdurig arbeidsongeschikten. Hiervoor wordt voorzien in :
- een traject gericht op de re-integratie in de onderneming van de zieke werknemer;
- een traject dat de re-integratie van de zieke op de algemene arbeidsmarkt stimuleert;
- een arbeidsrechtelijk kader voor de progressieve werkhervatting.
Re-integratietraject in de onderneming
Zolang de langdurig arbeidsongeschikte verbonden is met een arbeidsovereenkomst, wordt vooral ingezet op het re-integratietraject in de onderneming. De preventieadviseur-arbeidsgeneesheer (arbeidsgeneeskundige dienst) werkt hiervoor samen met de adviserend geneesheer van het ziekenfonds.
Elke werkgever kan voortaan geconfronteerd worden met een re-integratieverzoek van langdurig zieke medewerkers en zal de voorziene procedure moeten volgen.
De start van de procedure
Het re-integratietraject kan aanvangen op verzoek van:
- de werknemer of zijn behandelende geneesheer, tijdens de arbeidsongeschiktheid;
- de adviserend geneesheer van het ziekenfonds;
- de werkgever, ten vroegste 4 maanden na aanvang arbeidsongeschiktheid of vanaf aflevering attest definitieve medische overmacht van behandelende geneesheer.
De nieuwe wetgeving voorziet dat werknemers de bevoegdheid krijgen om een re-integratietraject op te starten vanaf 1 januari 2017, ongeacht de aanvangsdatum van hun arbeidsongeschiktheid. Werkgevers kunnen een re-integratietraject starten vanaf 1 januari 2017 voor arbeidsongeschiktheden die aanvingen vanaf 1 januari 2016 en vanaf 1 januari 2018 voor arbeidsongeschiktheden die aanvingen vóór 1 januari 2016.
Deze procedure is niet van toepassing in geval van arbeidsongeval of beroepsziekte.
Doel van de procedure
De procedure heeft als doel de werknemer ofwel tijdelijk aangepast werk te verschaffen ofwel definitief een aangepast of ander werk geven.
Het re-integratietraject
Het verzoek tot opstarten van de procedure wordt aan de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer (PA-AG) gericht. Het is niet gebonden aan formaliteiten.
De PA-AG nodigt de werknemer uit voor een re-integratiebeoordeling. Hij gaat na of de werknemer op termijn, al dan niet met aanpassing van de werkpost, zijn overeengekomen werk nog zal kunnen uitoefenen. Hij bekijkt de mogelijkheden tot re-integratie in functie van de arbeidscapaciteiten van de werknemer. Tevens onderzoekt hij de werkpost en werkomgeving en bekijkt de aanpassingsmogelijkheden.
De arbeidsgeneesheer kan volgende beslissingen vermelden op het formulier voor de re-integratiebeoordeling:
- de werknemer zal op termijn zijn job terug kunnen uitoefenen; tot dan kan de werknemer een aangepast of ander werk uitvoeren;
- de werknemer zal op termijn zijn job terug kunnen uitoefenen; tot dan is hij niet in staat om aangepast of ander werk uit te voeren;
- de werknemer is definitief ongeschikt om het overeengekomen werk te hervatten; eventueel kan hij wel aangepast of ander werk uitvoeren;
- de werknemer is definitief ongeschikt om het overeengekomen werk uit te voeren en is ook niet in staat om ander werk uit te voeren bij de werkgever;
- het is niet aangewezen om een re-integratietraject te starten.
De werkgever maakt een re-integratieplan, in overleg met de werknemer, de PA-AG en eventueel andere personen. Het bevat concrete en gedetailleerde maatregelen over aanpassingen van de werkpost, het aangepast werk, de opleiding en de geldigheidsduur. De werknemer kan instemmen met het plan, of ertegen in beroep gaan.
De werkgever moet evenwel geen re-integratieplan opmaken wanneer:
- het technisch en objectief onmogelijk is. Dit is in het bijzonder het geval voor een werknemer die definitief ongeschikt is verklaard om nog zijn overeengekomen werk uit te voeren en bovendien niet in staat is om nog enig ander werk uit te voeren bij de werkgever;
- het om gegronde redenen redelijkerwijze niet kan worden geëist.
Einde van het re-integratietraject voor definitief arbeidsongeschikt verklaarde werknemers
Binnenkort[1] zal de beëindiging van de arbeidsovereenkomst wegens medische overmacht pas mogelijk zijn nadat dit re-integratietraject volledig beëindigd is.
Het traject neemt een einde wanneer de werkgever:
- van de PA-AG een formulier voor de re-integratiebeoordeling heeft ontvangen, waarin de PA-AG oordeelt dat er geen aangepast of ander werk mogelijk is én de beroepsmogelijkheden van de werknemer hiertegen zijn uitgeput;
- het verslag aan de PA-AG bezorgt, waarin hij motiveert waarom hij geen re-integratieplan opmaakt;
- het re-integratieplan waarmee de werknemer zich niet akkoord heeft verklaard, aan de PA-AG heeft bezorgd.
Arbeidsrechtelijke aspecten
We spreken van progressieve werkhervatting wanneer de werknemer met toestemming van de adviserend geneesheer en de werkgever, tijdelijk aangepast of ander werk uitvoert.
Implicaties op de bestaande overeenkomst
De progressieve werkhervatting brengt geen schorsing van de arbeidsovereenkomst met zich mee.
De oorspronkelijke arbeidsovereenkomst blijft in principe behouden, ondanks de aanpassing van het werk tijdens de progressieve werkhervatting, en zelfs indien een bijlage bij de arbeidsovereenkomst wordt afgesloten. De werknemer wordt geen deeltijdse werknemer, tenzij bewijs van het tegendeel. Partijen kunnen de arbeidsrelatie ook wijzigen zodat een nieuwe arbeidsrelatie tot stand komt.
Tijdens de progressieve werkhervatting behoudt de werknemer alle verworven voordelen, behoudens andersluidende bepalingen. Partijen kunnen hier bij overeenkomst van afwijken. Er kan een bijlage bij de arbeidsovereenkomst worden opgemaakt die bijvoorbeeld volgende punten regelt:
- het volume van het aangepast of ander werk;
- de inhoud van het aangepast werk;
- het toepasselijk uurrooster;
- het loon;
- de geldigheidsduur van overeenkomst/ bijlage.
Noteer dat u niet verplicht bent een bijlage bij de overeenkomst op te maken, al dient dit te worden aanbevolen; Ook tijdens de periode van progressieve werkhervatting kan er nog een bijlage bij de overeenkomst worden opgemaakt of kan de gemaakte bijlage worden gewijzigd.
De progressieve werkhervatting, en de bijlage, eindigen onmiddellijk als de werknemer niet meer voldoet aan de voorwaarden die de ziekteverzekering stelt voor de progressieve werkhervatting. De werknemer moet de werkgever daarover inlichten.
De aangepaste uurroosters moeten voorzien zijn in het arbeidsreglement.
Gewaarborgd loon tijdens progressieve werkhervatting
Bij ziekte of ongeval tijdens de periode van progressieve werkhervatting van de werknemer, arbeider of bediende, is geen gewaarborgd loon verschuldigd door de werkgever.
Wijzigingen betrekking hebbende op het beëindigen van de arbeidsovereenkomst
Het einde van de arbeidsovereenkomst wegens overmacht bij een definitieve arbeidsongeschiktheid kan maar vastgesteld worden nadat het re-integratietraject van de werknemer beëindigd is.
Uiteraard kan de arbeidsovereenkomst nog steeds beëindigd worden met een opzeggingstermijn of opzeggingsvergoeding. Bij een verbreking van de arbeidsovereenkomst tijdens de progressieve werkhervatting zal de opzeggingsvergoeding berekend worden op het loon alsof de arbeidsprestaties van de werknemer niet aangepast zijn.
[1] De nieuwe bepalingen zoals voorzien in het Wetsontwerp houdende diverse bepalingen inzake arbeidsrecht in het kader van arbeidsongeschiktheid, werd op het ogenblik van het schrijven van deze infoflash nog niet gepubliceerd. De bepalingen zullen in werking treden 10 dagen na publicatie in het Belgisch Staatsblad.