Sociale verkiezingen 2024: blik vooruit!
Om te bepalen of u sociale verkiezingen zal dienen te organiseren of niet, zal rekening worden gehouden met het gemiddeld personeelsbestand tijdens de referteperiode. Tijd om vooruit te kijken, want de referteperiode begint op 1 oktober 2022.
Sociale verkiezingen?
Om de 4 jaar worden de vertegenwoordigers van de werknemers verkozen voor de ondernemingsraad en het comité voor preventie en bescherming op het werk. De eerstkomende sociale verkiezingen staan op het programma voor de maand mei 2024.
Beide organen worden samengesteld uit vertegenwoordigers van de werkgever en vertegenwoordigers van de werknemers. De werkgeversvertegenwoordigers worden aangesteld, de werknemersvertegenwoordigers worden om de 4 jaar verkozen.
Ondernemingen die een orgaan moeten oprichten
Er moet een ondernemingsraad worden opgericht in de ondernemingen, die gewoonlijk gemiddeld ten minste honderd werknemers tewerkstellen.
Hetzelfde geldt voor de ondernemingen waar bij de vorige verkiezingen een raad werd opgericht of had moeten worden opgericht, voor zover zij gewoonlijk gemiddeld ten minste vijftig werknemers tewerkstellen. In dit geval dient evenwel niet overgegaan te worden tot de verkiezing van de leden van de raad. De mandaten van de personeelsafgevaardigden worden uitgeoefend door de verkozenen in het comité.
Er moet een comité voor preventie en bescherming op het werk worden opgericht in de ondernemingen die gewoonlijk gemiddeld ten minste vijftig werknemers tewerkstellen.
Drempel: gemiddeld personeelsbestand
Er wordt rekening gehouden met het gemiddeld personeelsbestand.
De referteperiode voor de sociale verkiezingen loopt van 1 oktober 2022 tot en met 30 september 2023. Voor de uitzendkrachten zal het tweede kwartaal 2023 in aanmerking genomen worden.
Werknemers zijn personen tewerkgesteld krachtens een arbeidsovereenkomst of leerovereenkomst. Werknemers tewerkgesteld met een vervangingsovereenkomst ter vervanging van een vaste werknemer wiens arbeidsovereenkomst is geschorst[1] en uitzendkrachten die in de onderneming worden tewerkgesteld ter vervanging van een vaste werknemer wiens overeenkomst is geschorst, worden uitgesloten.
Het gemiddelde van de in de onderneming tewerkgestelde werknemers wordt berekend door het aantal kalenderdagen dat de werknemer is aangegeven in dimona tijdens de referteperiode, te delen door 365.
Wanneer het werkelijke uurrooster van een werknemer niet de drie vierden bereikt van het voltijdse uurrooster in de onderneming, dan wordt het totaal aantal kalenderdagen gedeeld door twee.
Er dient eveneens rekening te worden gehouden met de uitzendkrachten tewerkgesteld in de referteperiode. De referteperiode is het tweede kwartaal 2023. Voor de telling van het aantal uitzendkrachten dient de werkgever gedurende de referteperiode een register bij te houden.
Het gemiddelde van de uitzendkrachten die ter beschikking worden gesteld van een gebruiker, wordt berekend door het totaal aantal kalenderdagen, dat elke uitzendkracht werd ingeschreven in het register der uitzendkrachten, te delen door tweeënnegentig. De uitzendkrachten die een vaste werknemer vervangen, worden niet meegeteld.
Wanneer het werkelijk uurrooster van een uitzendkracht niet drie vierden bereikt van het voltijdse uurrooster in de onderneming, wordt het totaal aantal kalenderdagen waarop hij in het register werd ingeschreven, gedeeld door twee.
Enkele bemerkingen:
Een voltijdse uitzendkracht die het volledige refertekwartaal in dienst is, telt mee als 92/92 (dus 1) waar een voltijdse medewerker die hetzelfde kwartaal in dienst is in de onderneming meetelt als 92/365 (dus 0,25).
Werknemers die ter beschikking worden gesteld en waarover de gebruiker – in strijd met de wettelijke bepalingen terzake- gezag uitoefent[2] worden geacht verbonden te zijn met een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur met de gebruiker. In een dergelijke situatie zouden zij meetellen voor de bepaling van het gemiddeld personeelsbestand bij de gebruiker.
Studenten, zelfs indien zij niet onderworpen zijn aan de betaling van de gewone RSZ- bijdragen, tellen mee voor de berekening van het gemiddeld personeelsbestand. Zo telt een student met een arbeidsovereenkomst voor studenten die de volledige referteperiode in dienst is, om enkel op zaterdagochtend te komen werken mee voor 365/365*1/2 (dus 0,5).
De technische bedrijfseenheid
De onderneming, in het kader van de sociale verkiezingen, wordt door de wet omschreven als de technische bedrijfseenheid, bepaald op grond van de economische en sociale criteria; in geval van twijfel primeren de sociale criteria.
Zo zijn er een aantal mogelijke scenario’s:
1. De technische bedrijfseenheid stemt overeen met de juridische entiteit.
2. Verschillende juridische entiteiten worden vermoed, tot het tegendeel wordt bewezen, een technische bedrijfséénheid te vormen, indien het bewijs kan worden geleverd :
(a) dat ofwel de juridische entiteiten deel uitmaken van éénzelfde economische groep of beheerd worden door éénzelfde persoon of door personen die onderling een economische band hebben, ofwel deze juridische entiteiten éénzelfde activiteit hebben of activiteiten die op elkaar afgestemd zijn;
(b) en dat er elementen bestaan die wijzen op een sociale samenhang tussen deze juridische entiteiten, zoals met name, een gemeenschap van mensen verzameld in dezelfde gebouwen of in nabije gebouwen, een gemeenschappelijk personeelsbeheer, een gemeenschappelijk personeelsbeleid, een arbeidsreglement of collectieve arbeidsovereenkomsten die gemeenschappelijk zijn of die gelijkaardige bepalingen bevatten.
Wanneer het bewijs wordt geleverd van één van de voorwaarden bedoeld in (2a) en het bewijs van bepaalde elementen bedoeld in (2b), zullen de betrokken juridische entiteiten beschouwd worden als één enkele technische bedrijfseenheid behalve indien de werkgever(s) het bewijs levert(en) dat het personeelsbeheer en -beleid geen sociale criteria aan het licht brengt, kenmerkend voor het bestaan van een technische bedrijfseenheid.
Het wettelijk vermoeden kan enkel ingeroepen worden door de werknemers en de representatieve werknemersorganisaties, (en niet door de werkgever), bij het samenvoegen van verschillende juridische entiteiten.
3. De juridische entiteit kan bestaan uit verschillende technische bedrijfseenheden. Omdat dit het geval zou zijn moet de vestiging beschikken over economische zelfstandigheid. Dit zou het geval kunnen zijn wanneer een onderneming bestaat uit verschillende vestigingen die elk een verschillende activiteit hebben. Daarnaast dient er sociale zelfstandigheid te zijn. Deze is gerealiseerd wanneer de werknemers van een onderneming het gevoel hebben tot eenzelfde gemeenschap van mensen te behoren, die beheerst wordt door haar eigen wetten.
Het hoeft geen betoog dat de invulling van het begrip TBE bij elke sociale verkiezingen aanleiding geeft tot heel wat casuïstiek.
Bemerk nog dat het begrip technische bedrijfseenheid niet noodzakelijk op dezelfde manier ingevuld dient te worden voor de oprichting van het CPBW als de ondernemingsraad.
De ontslagbescherming
Kandidaten bij de sociale verkiezingen zijn beschermd tegen ontslag. Deze ontslagbescherming vangt aan vóór u kennis hebt van de kandidatenlijsten. In dit kader wordt gesproken van de occulte beschermingsperiode. De occulte beschermingsperiode vangt aan 30 dagen voor de aanplakking van de verkiezingsdatum. Aangezien we nog niet weten wanneer de sociale verkiezingen exact gehouden zullen worden, kan er niet gezegd worden wanneer de occulte periode aanvangt. De occulte beschermingsperiode zal vermoedelijk aanvangen tussen eind december 2023 en januari 2024.
De overlegorganen - bevoegdheden
Het comité brengt adviezen uit en formuleert voorstellen inzake welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. Het moet zich ook uitspreken over het globale preventieplan en het jaarlijkse actieplan, opgesteld door de werkgever.
De ondernemingsraad heeft
- een actieve rol in de opmaak of aanpassing van het arbeidsreglement;
- een raadplegingsopdracht, die bestaat uit advies geven en voorstellen formuleren over de werking van de onderneming;
- een controleopdracht waarbij zij nagaan of specifieke bepalingen die werknemers beschermen, goed worden nageleefd;
- een informatieve opdracht in het kader van dewelke zij de nodige gegevens moet ontvangen over de situatie van de onderneming (bestellingen, economische vooruitzichten, personeelsbezetting …).
[1] De persoon waarvan de arbeidsovereenkomst geschorst is en die vervangen wordt, moet wel meegeteld worden.
[2] Ter beschikkingstelling in strijd met artikel 31 van de wet van 24 juli 1987 betreffende de tijdelijke arbeid, de uitzendarbeid en het ter beschikking stellen van werknemers ten behoeven van gebruikers.