Toegang tot de arbeidsmarkt - Vlaanderen

Op 1 januari 2019 zijn in het Vlaamse Gewest een aantal wijzigingen in werking getreden op het vlak van arbeidsmigratie. Het betreft meer bepaald de invoering van de single permit en de versoepeling van de voorwaarden voor het verkrijgen van een arbeidskaart voor hoog- en middengeschoolde werknemers en knelpuntberoepen.[1]

In de andere Gewesten wijzigt (voorlopig) niets.

Wijziging voorwaarden van de toegang tot de arbeidsmarkt

Op 1 januari 2019 zijn een aantal wijzigingen in voege getreden inzake de voorwaarden en mogelijkheden om niet- EU onderdanen in Vlaanderen te laten werken.

Hooggeschoolden

Hooggeschoolden genieten een gunstregime om een single permit te verkrijgen. Bepaalde regels worden bovendien nog versoepelt. Zo kan de maximale duurtijd van de toelatingen tot arbeid worden verlengd naar 3 jaar voor hooggeschoolden, leidinggevenden, navorsers en onderzoekers, in plaats van beperkt te worden tot 12 maanden. Hooggeschoolden kunnen bovendien voor onbepaalde duur toegang tot de arbeidsmarkt krijgen, nadat ze hier 4 jaar gewerkt hebben.

Het loon zal voor jongeren (tot 30 jaar) en verpleegkundigen, afgestemd worden op de huidige reële lonen op de arbeidsmarkt. Zij dienen 80% van het gemiddeld bruto jaarloon te verdienen teneinde een werkvergunning te kunnen bekomen. Voor deze wetswijziging dienden zij een jaarloon van minimaal 42.210€[2] te verdienen.

Middengeschoolden en knelpuntberoepen

Er wordt een dynamische lijst van knelpuntberoepen opgemaakt. Middengeschoolden krijgen op deze manier toegang tot de arbeidsmarkt zonder dat een arbeidsmarktonderzoek vereist is. De lijst wordt gebaseerd op de knelpuntenberoepenlijst van de VDAB en zal om de twee jaar herbekeken worden in functie van de noden op de arbeidsmarkt. Het gaat om beroepen met een structureel hoog kwantitatief tekort op onze arbeidsmarkt. Uitzonderingen op de lijst zijn mogelijk, maar enkel nadat via een individueel arbeidsmarktonderzoek aangetoond wordt dat er geen andere arbeidskrachten beschikbaar zijn.

Belangrijk is ook dat bij de toekenning van een arbeidskaart een tewerkstellingsakkoord met het land van herkomst niet langer een ontvankelijkheidsvoorwaarde is. Deze voorwaarde belette immers vaak het aantrekken van toekomstige werknemers in een knelpuntberoep, indien zij afkomstig waren van een land waar België geen internationale overeenkomst mee heeft.

De Single Permit

De single permit is een nieuwe ‘gecombineerde’ vergunning. Het betreft een elektronische verblijfskaart (A- kaart) die zowel het verblijf als de toelating tot arbeid bevestigt. Het is dus niet langer nodig om een aanvraag voor een arbeidskaart en een verblijfsvergunning volgens afzonderlijke procedures in te dienen.

Alle afgeleverde arbeidskaarten blijven geldig totdat ze verstrijken. Bij hernieuwing zal wel de nieuwe procedure gevolgd moeten worden.

Meer dan 90 dagen

Indien het verblijf en de tewerkstelling een beoogde geldigheid hebben van meer dan 90 dagen, dan is de procedure tot gecombineerde vergunning van toepassing. Een aanvraag om in het land te verblijven met het oog op werk voor een periode van meer dan 90 dagen wordt ingediend bij de dienst Economische Migratie. De aanvraag bevat zowel de documenten aangaande de tewerkstelling, als de documenten inzake het verblijf. De gecombineerde vergunning wordt afgeleverd door de Dienst Vreemdelingenzaken en bevat zowel de toelating tot arbeid als de toelating tot verblijf. Er worden geen papieren arbeidskaarten meer uitgereikt. Het verblijfsdocument ('single permit') bevat een vermelding inzake de toelating tot arbeid.

Minder dan 90 dagen

Indien het verblijf en de tewerkstelling een beoogde geldigheid hebben van maximaal 90 dagen, dan blijft de bestaande procedure van toepassing en is de procedure tot gecombineerde vergunning niet van toepassing. Indien betrokkene niet vrijgesteld is van arbeidskaart, wordt een papieren arbeidskaart afgeleverd. Het verblijf van betrokkene is beperkt tot deze korte duur van de tewerkstelling.

Voor au-pair jongeren, stagiairs, de Europese Blauwe Kaart en grensarbeiders blijft de oude procedure van toepassing, zelfs zo een tewerkstelling van meer dan 90 dagen wordt beoogd.  

De arbeidskaart C wordt afgeschaft

Onderdanen van derde landen die om andere reden dan werk in het land verblijven, krijgen een tijdelijk verblijfsdocument met een vermelding inzake de toelating tot arbeid ('single permit'). Deze vermelding op de verblijfskaart gebeurt automatisch, de procedure tot gecombineerde vergunning is dus op hen niet van toepassing. Zij hebben dus geen aparte arbeidskaart meer nodig.

De aanvraag

De aanvraag dient naast het aanvraagformulier te bestaan uit enkele algemene documenten voor het luik verblijf en enkele algemene documenten voor het luik tewerkstelling. Daarnaast zijn er per categorie van buitenlandse werknemer enkele specifieke documenten vereist.

Vanaf 1 januari 2019 dienen zowieso alle aanvraagdossiers voor een toelating tot arbeid ingediend te worden in het centraal kantoor te Brussel, Koning Albert II-laan 35 bus 20 1030 Brussel. De dossiers moeten dus niet meer in de provinciale kantoren ingediend worden.

[1] Wet van 22 juli 2018  tot wijziging van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen, B.S. 24/12/2018; Koninklijk besluit van 12 november 2018 tot wijziging van het koninklijk besluit van 8 oktober 1981 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen met het oog op de afgifte van een gecombineerde vergunning dewelke onderdanen van derde landen machtigt om te verblijven en te werken op het grondgebied van het Rijk, B.S. 24/12/2018; Besluit van 7 december 2018 van de Vlaamse Regering houdende uitvoering van de wet van 30 april 1999 betreffende de tewerkstelling van buitenlandse werknemers, B.S. 7/12/2018; Website https://www.werk.online.be

[2] Bedrag 2018